Ga maar lekker slapen….

Stappenplan en adviezen voor kids die moeilijk in slaap vallen

Elk kind (en dus elke ouder) heeft wel eens een tijdje dat het gaan slapen niet vanzelf lijkt te gaan. Als dat langer duurt, kan dat erg slopend zijn, zowel voor het kind als voor de ouders. Je belandt in een negatieve spiraal, waar je maar moeilijk uit kan komen.

Dit stappenplan kan je dan helpen om de gewenste ‘avondrust’ (voor je kind in bed en voor jou even lekker voor jezelf ) weer terug te vinden.

1) Onderzoek: wat houdt mijn kind wakker?
Het kan heel verschillend zijn waarom een kind niet gaat slapen. Sommige kinderen zijn bang alleen op hun kamer. Andere kinderen zijn nog heel druk in het hoofd voor het slapen gaan, of zijn juist nog actief in het lijf. En weer andere kinderen willen eigenlijk nog heel graag er even bij zijn. Afhankelijk van wat er speelt zijn er andere oplossingen mogelijk.

Angst: misschien helpt een knuffel in bed of een zacht muziekje? Of kun je nog even wat doen boven, zodat je hoorbaar in de buurt bent? Je kunt ook afspreken dat je straks nog even komt kijken (dan moet je dat wel doen) en als het vaker nodig is, dan bouw je de tussenpozen op. Soms werkt een zwaardere deken om een gevoel van veiligheid en comfort te geven. Als het kind wat ouder is kan je ook een zorgenmonster inzetten, als het kind bang is of zorgen heeft kan het deze opschrijven of tekenen en in het mondje van het knuffeltje stoppen, deze ‘eet ze dan op’ en dan zijn ze het kwijt. Ook etherische oliën of een slaapspray kunnen heel handig zijn, denk aan iets met kamille of lavendel. Geuren werken heel direct op onze emoties.

Eenzaamheid/niet alleen willen zijn: sommige kinderen willen graag de verbinding voelen, meestal speelt dit met de moeder. In dit geval kan het helpen om voor het slapen gaan nog even samen in bed te liggen en wat te kletsen (bijvoorbeeld met slaapklets) of om voor het naar bed te gaan nog even iets samen te doen zoals een wandeling of een spelletje.

Nog niet moe: Niet alle kinderen hebben evenveel slaap nodig, dus het kan zijn dat je kind gewoon nog niet moe is. Meer sporten, buiten spelen en fietsen naar school helpen om aan het einde van de dag ‘lekker moe’ te zijn. Het kan ook zijn dat je kind gewoon een kwartiertje of een half uurtje later naar bed kan. Vergis je echter niet, het kan lijken alsof een kind niet moe is, terwijl het eigenlijk moeite heeft om rustig te worden en dus in een soort actiestand blijft ‘hangen’. Tips hierover lees je bij ‘moeite met rustig worden’.

Druk in het hoofd: Sommige kinderen moeten eerst de indrukken van de dag nog verwerken. Nadat ze na een dag van activiteiten, gedachten en emoties rustig op hun bed liggen, komt alles nog een keer voorbij. Voor deze kinderen helpt het soms om alles eerst even uit het hoofd te halen door het op te schrijven en te parkeren. Vertel dat deze gedachten vannacht niet meer nodig zijn en dat als je ze morgen weer nodig hebt ze wel weer terug kunnen komen of dat je dan weer opzoekt. Echter… bij sommige kinderen die druk zijn in het hoofd werkt alles opschrijven juist niet, net alsof je ze dan weer activeert om alles opnieuw te beleven. Als je dit opmerkt bij jouw kind is het handig om de adviezen bij ‘moeite met rustig worden’ uit te proberen.

Moeite met rustig worden: om te gaan slapen moet je lichaam schakelen van het actieve zenuwstelsel (sympatisch deel) naar het rustige (parasympatische) zenuwstelsel. Dus van actie naar rust en ontspanning, als dit lastig is blijft het kind in een soort ‘overdrive’ hangen en komt moeilijk tot rust. Mooie trucs zijn dan: douchen en de dag van je afspoelen, rustgevende muziek, kindermeditaties, droomavonturen of massages (denk aan voeten, hoofd, oor of kindermassages). Het is ook handig om kinderen ademhalingsoefening te leren, zodat ze zichzelf ook rustig kunnen maken.

Machtstrijd (vooral bij jonge kinderen): Jonge kinderen gebruiken slapen of eten soms om een machtstrijd te voeren. De behoefte die hier onder ligt is enerzijds duidelijkheid en structuur en anderzijds ruimte voor eigen keuzes (binnen die structuur). Als dit bij jouw kind speelt is het goed om heel helder te zijn in wat er mag na bedtijd en tegelijkertijd overdag wat meer keuzemogelijkheden in te bouwen. Overdrijf dit echter niet, als een kind de hele dag alles zelf mag bepalen en dan ineens moet gehoorzamen werkt dat –natuurlijk- ook niet. De balans in duidelijkheid en keuzemogelijkheden is van belang.

2) Check je routine voor het slapen gaan
Een vast ritueel voor het naar bed gaan is fijn voor je kind, het schept duidelijkheid, maar helpt ook het hele systeem om zich voor te bereiden op het gaan slapen. Een ritueel hoeft niet lang te zijn en afhankelijk van wat jouw kind nodig heeft om makkelijker in slaap te vallen kan je het aanpassen per kind. Je kan er ook wel een stukje keuzevrijheid in maken bijvoorbeeld altijd eerst pyjama aan, tanden poetsen (altijd hetzelfde) en dan naar keuze: verhaaltje voorlezen, voetmassage of kindermeditatie en dan nog even zelf lezen in bed (daar eindig je dan altijd mee).

3) Zorg voor de juiste randvoorwaarden
Het kan heel fijn zijn om nog even tv te kijken of een ander scherm, maar het licht van deze apparaten, activeert ons zenuwstelsel. Dit zorg ervoor dat het daarna moeilijker is om te ontspannen en rustig te worden. Een half uur tot een uur voor het slapen is het daarom handiger om geen beeldscherm te kijken als je moeite hebt met in slaap vallen. Activiteiten die je dan wel heel goed kan doen zijn: lezen, tekenen, schrijven, wandelen, kinderyoga, knutselen, muziek luisteren of een spelletje spelen.

4) Bewaak je grenzen en zorg voor support
Als je een duidelijk bedritueel hebt, met daarin ingebouwd wat het kind nodig heeft om te gaan slapen (zie stap 1) is het van belang om daarna een grens te trekken. “Nu is het bedtijd.” Onduidelijk zijn in je grenzen kan zorgen voor een bepaalde mate van onveiligheid bij je kind en kan het gaan slapen ook moeilijker maken. Hetzelfde geldt voor ruzies en strijd bij het naar bed brengen, het is dus van belang om je grenzen duidelijk en liefdevol neer te zetten. Zeg rustig dat het bedtijd is en breng het kind weer naar bed. Zeg welterusten en ga dan weer rustig weg. Als je al langer in een negatieve patroon zit, kan die liefdevolle benadering moeilijk zijn, zorg dan dat je goede afspraken maakt met je partner (als dat kan) en wees mild voor jezelf. Lukt het je niet om het patroon zelf te doorbreken, dan wordt er misschien iets bij jou geraakt waar je aan mag werken, wat je mag helen. Ik wil je hier graag bij helpen.

Tenslotte
Wil je meer concrete tips of adviezen kijk dan eens op mijn website voor bijvoorbeeld boeken of kindermeditaties. Je kan ook altijd even contact met me opnemen, ik denk graag met je mee.

Wil jij mijn blogs en andere tips en nieuwtjes ontvangen in je email? Geef je dan op voor de nieuwsbrief!