1) Je belandt in de vicieuze cirkel van de ratio 

Twijfels of denkkronkels kunnen vaak niet worden opgelost op het niveau waarop ze zich voordoen. Dan doe je namelijk aan symptoom bestrijding en pak je niet het echte probleem aan. Je gedachten zijn namelijk niet het probleem, maar de emotie die het oproept. Die wil je niet! Je pakt je gedachten aan door ze te relativeren of bewust positief te denken, maar dit is een cognitief proces. En je gaat dus voorbij aan het diepere level: je gevoel.

Het populaire omdenken is een strategie die eigenlijk alleen maar voer geeft voor je innerlijke dialoog.

Je geeft je mind voer om over na te denken en op te reageren. Dat is prima als het een cognitief probleem is, maar als er emoties bij komen kijken dan is deze strategie te oppervlakkig en vaak niet voldoende. Zeker niet als je deze emoties al een tijdje met je meedraagt en je eigenlijk kunt spreken van een (klein) trauma.

Trauma klinkt heel zwaar, maar is eigenlijk een schokkende ervaring die is opgeslagen in je systeem. Je lichaam heeft de stressrespons (zie kader) op deze schokkende ervaring niet afgemaakt om wat voor reden dan ook. Trauma kan op verschillende niveau’s een herinnering achterlaten: fysiek (pijn), emotioneel (angst, verdriet, depressiviteit), mentaal (aangeleerde overtuigingen) en energetisch (waarneembaar bij healing of reading).

Bij trauma’s zie je dat ons brein in een overleef modus terecht komt en overschakelt op automatische patronen (vechten, vluchten of bevriezen) . Je kan niet meer logisch nadenken en een strategie gericht op ‘anders denken’ werkt dan dus niet. De stressrespons is namelijk sneller. Bovendien zal een brein in overleef modus triggers nog eerder als mogelijk gevaar signaleren, waardoor je in een vicieuze cirkel belandt. Het reptielenbrein is actief en zal als overlevingsstrategie je emoties onderdrukken, zodat je ook werkelijk minder bewust kunt zijn van je emoties.

Door positief te denken zal je jezelf misschien overtuigen van een andere waarheid, maar op een dieper (emotioneel) level gebeurt er niks. 

Wat gebeurt er bij stresssituaties?

Als je brein een probleemsituatie opmerkt komt er automatisch een (stress)respons op gang. Je zenuwstelsel maakt zich klaar om te vechten of vluchten. In een gezonde stressrespons reageert je zenuwstelsel in twee fases:

De eerste fase van een stressrespons is het sympatisch systeem actief (gaspedaal)

Bij ‘gevaar’ wordt het sympathisch systeem actief. Het sympatisch systeem zorgt voor alertheid en focus en het hormoon dat vrijkomt is adrenaline. In deze fase stijgt je hartslag, bloeddruk en ademsnelheid en verbruik je energie.

De tweede fase is het parasympatisch systeem (rempedaal /acculader) actief

De tweede fase is als het gevaar geweken is. Het parasympatisch systeem neemt het weer over en zorgt dat alle adrenaline en emoties het lichaam weer verlaten en zorgt voor ontspanning, rust en herstel. Je spieren en organen worden weer voorzien van zuurstof en je ademhaling, bloeddruk en hartslag zakken weer.

Als je in de overleef modus zit is je gaspedaal overactief, wat na verloop van tijd een onbalans veroorzaakt tussen inspanning/stress en ontspanning/herstel. Het wordt steeds lastiger om te herstellen en te ontspannen. De stressrespons zet zich als een patroon vast in je systeem. Tel hier nog wat aangeleerde overtuigingen bij op (‘je mag je niet aanstellen’, ‘huilen maakt je kwetsbaar/onaantrekkelijk’) die het parasympatisch systeem onderdrukken en je hebt een goed recept voor chronische stressklachten of burn-out. 

2) Door te relativeren wordt het alleen maar erger

In de opvoeding en ook in sommige therapieën worden coping strategiën aangeleerd die zijn gericht op het onderdrukken van emoties i.p.v. verwerken/doorvoelen. Deze strategieën werken soms prima voor een tijdje, maar kan ook een overlevingspatroon vastzetten in je systeem en zorgen voor een chronische overleef modus. Je traint je focus, zelfdiscipline en wilskracht, en dit zijn belangrijke kwaliteiten, maar als ze overheersen zorgt het voor roofbouw en put je jezelf uit.

Het trauma heeft het nodig dat het gevoeld mag worden (tweede fase van de stressrespons) om je systeem te kunnen verlaten. Door te relativeren kan dit niet en zal elke nieuwe situatie het oude trauma bevestigen. De conclusie (de mentale herinnering) blijft behouden omdat je er niet bewust naar kijkt. Je draagt een overtuiging met je mee, die jouw gedrag beïnvloedt en die er voor zorgt dat je steeds in dezelfde soort situaties belandt. Iedere keer in een situatie die lijkt op de oorspronkelijke stresssituatie ontstaat er dan weer een stressreactie in jou. Door niet te relativeren, maar bewust de stressreactie te voelen, komt de fysieke, mentale, emotionele en energetische imprint van het trauma weer los en kom je er achter welke les of ervaring er achter zit en welke overtuigingen dit bij je triggert. Door dit toe te laten, kan je daarna weer kiezen welke overtuiging echt van jou is en je daar naar voelen en gedragen.

Wat kan je wel doen?

Als er oud zeer is werkt positief denken of relativeren niet. Je moet oud zeer opruimen om de stressrespons te verwijderen uit je systeem. Oud zeer wil gevoeld worden, zodat de stressrespons (zie eerder grijs kader) kan worden afgemaakt en het lichaam kan herstellen. Het doorvoelen van oud zeer kan je zowel fysiek opmerken (bv. pijn, misselijkheid, vastgezette ademhaling), als emotioneel (huilen, boosheid en irritaties) en mentaal (ineens wordt je duidelijk waarom je iets doet, welke conclusies je hebt getrokken n.a.v. vroegere ervaringen). Je bent nu instaat om los te laten en nieuwe keuzes te maken. Je brein komt uit de stressreactie en herstelt zich. Vanuit rust en ontspanning ben je weer in staat om helder na te denken en te voelen/weten wat voor jou waar is.

Emoties doorvoelen, hoe doe je dat?

Word je bewust van de interne dialoog in je hoofd en verplaats je aandacht naar je lichaam en je emoties. Onderzoek welk gevoel je waarneemt, word je bewust van wat dit gevoel met je doet. Wat neem je waar? Wat voel je? Maak het groter en vraag wat het je wil vertellen. Welke behoefte of verlangen zit er onder? Je hoeft hier niks mee te doen. Ervaar gewoon het gevoel, misschien word je duidelijk waar het gevoel vandaan komt, krijg je een herinnering. Je hoeft hier niet naar op zoek! Door je gedachten bewust te worden kunnen je voelen of het ‘waar’ is voor jou? Klopt het of heb je deze overtuiging aangeleerd: een les uit een ervaring of een voorbeeld van thuis, wat bij nader inzien eigenlijk niet (meer) bij jou past.

Blijf je focussen op wat je voelt en merk op wat je waarneemt in je lijf en in je gedachten. Er bij blijven is het belangrijkst. Er aandacht voor hebben i.p.v. wegstoppen of relativeren en weer in je hoofd verdwijnen. Troost jezelf als dat nodig is (wrijven op bovenarm, wiegen, hand op je hartchakra en/of op je buik) en breng je ademhaling naar beneden (activeert parasympatisch systeem dat trauma herstelt).

Hoe weet je of je lang genoeg gevoeld hebt?

Als de intensiteit afneemt. Ook als je er opnieuw aan denkt.
Als je vanuit jezelf een impuls krijgt om verder te gaan, bijvoorbeeld een idee waar je enthousiast van wordt, dat fijn en goed voelt om nu te doen. Check goed wat ok is voor jou en let op dat je jezelf niet te vroeg weer in de actiemodus duwt. Doordat je mind niet gewend is om zo (lang) te voelen, zal het onrustig worden en je proberen aan te zetten tot actie. Je kunt dit opmerken door gedachten als: “Nu, is het wel genoeg geweest”, “Je hebt nog meer te doen”, “Word je hier gelukkiger van?” Als de oordelen toenemen of je krijgt het gevoel van ‘moeten’ dan ben je bij je gevoel weg en neemt de wilskracht het weer over. Twijfel je? Dan weet je dat het geen impuls is maar een gedachtenpatroon en dus nog een oude stressrespons. Gun jezelf nog wat meer tijd (of kom in actie en neem later nog een keer de tijd om hierover door te voelen).

Wat kan je nog meer doen?

Naast het doorvoelen van je emoties (en trauma’s) kan je het parasympatisch systeem versterken, zodat de natuurlijke balans in jouw zenuwstelsel herstelt wordt. Dit kan door activiteiten of oefeningen die het parasympatisch stelsel activeren, bijvoorbeeld door diepe ademhaling, shaking, huilen, lachen of gapen. Maar ook door meditatie, yoga, mindfulness, aanwezig zijn in de natuur, wandelen…. 

3) Nuanceren ondermijnt je Eigen Wijsheid

Door steeds te nuanceren raak je het contact kwijt met wat goed is voor jou. Je ontkent, of zwakt af, wat je voelt, wat er leeft in jou. Dit is een destructief proces, omdat emoties afvlakken nooit zo gericht gaat als je zou willen. Je zwakt af op een breder terrein dan alleen die specifieke situatie en hierdoor kan ook je passie en innerlijke leiding verloren gaan. Je emoties zijn een belangrijke richtingaanwijzer voor wat goed is voor jou, wat voor jou belangrijk is. Door in een bepaalde mate te ontkennen wat je voelt, zet je jouw Eigen Wijsheid op een lager pitje.

Je eigen waarheid ontkennen of afzwakken is traumatiserend

Je kunt jezelf namelijk wel wijs maken dat wat je voelt onzin is en dat er ‘geen gevaar’ meer is, maar emotioneel is het maar de vraag of je dit ‘geloofd’. Of je ook echt voelt dat je weer veilig bent. Voel je dit niet dan blijft de tweede fase van de stressrespons (grijs kader) uit en is er geen herstel. Je blijft in je hoofd hangen en voedt je innerlijk criticus, met zelfveroordeling, twijfels en hoofdpijn als gevolg. En doordat je steeds innerlijk tegen jezelf zegt dat wat je voelt niet klopt, wordt het vertrouwen in jezelf minder. 

Iedere keer dat je tegen jezelf zegt dat ‘het wel meevalt’, of ‘niet waar is’, ontken je jouw waarheid en emoties. Je geeft jezelf als het ware nog een trap na. Maar wat je voelt is er gewoon. Zelfs als dit komt door je eigen gedachten, is het er nu en moet het eerst gevoeld voordat je er iets aan kan veranderen. Je kunt gevoelens niet uitzetten, niet echt. En ze zijn op zichzelf ook niet slecht of verkeerd. Sommige gevoelens vinden we in de maatschappij lastig en dan kan het handig zijn om een copingstrategie toe te passen. Maar het is altijd een tijdelijke oplossing. Misschien helpt het iets in het ontspannen als je kiest voor blij doen, of helpt het je om een betrouwbare collega of geduldige moeder te kunnen zijn, maar toch zal je je gevoel later alsnog weer tegenkomen. Van uitstel komt geen afstel. Misschien wel een tijdje, maar in de tussentijd verlies je door deze strategie je zelfrespect en eigenwaarde.

4) Positief denken zorgt dat alles blijft zoals het is

Het klink misschien hard dat je zelf je eigenwaarde ondermijnt, maar het is ook een voordeel. Het maakt je namelijk geen slachtoffer van de omstandigheden, maar zelf verantwoordelijk. Je kunt er zelf wat aan doen, door anders met je emoties te leren omgaan. Ze serieus te nemen. Want wees eens eerlijk: als jij steeds jezelf overtuigt dat het wel meevalt, dat een ander het erger heeft of dat er ook voordelen aan de situatie zitten, dan verandert er toch ook niks? Je komt niet in actie omdat je ‘denkt’ dat het wel meevalt. Maar je gevoel zegt regelmatig wat anders. Je houdt het zelf in stand.

Stel jezelf eens een van de volgende vragen:

Wat kan ik doen om de pijn groter te maken, zodat ik ga veranderen?
Wat gebeurt er als ik niks doe? Wat is de ‘prijs’ die ik hiervoor betaal?
Wat zou er kunnen gebeuren/ontstaan als ik durf te kiezen voor mijn verlangen?

Een veel voorkomende misvatting bij positief denken is dat je tevreden moet zijn met wat je hebt en dat je daarom niet meer mag verlangen. Misschien ben je er ook wel van overtuigd dat je niet alles kunt hebben. Maar is dat zo? Het is zeker goed om dankbaar te zijn voor wat je hebt, omdat je op deze manier overvloed kunt ervaren. Maar er is niet zo iets als een limiet op wat je mag wensen of een beperking in het aantal verlangens dat gerealiseerd kan worden. Je mag er vanuit gaan dat als jij een verlangen hebt, dat het niet voor niets is. Dat als je durft te fantaseren, uit te spreken, dat het op je pad komt en dat je het aantrekt.

Het is zo jammer als je uit een valse bescheidenheid of realiteitszin, niet eens meer durft uit te reiken naar je hartsverlangen.

Kortom genoeg redenen om te stoppen met relativeren, nuanceren of positief denken. Wil jij weten hoe het anders kan? Wil je jezelf serieus nemen en anders leren omgaan met de drukte in je hoofd? Met meer vertrouwen in jezelf je eigen keuzes maken, omdat je weer voelt wat waar is voor jou en niet meer door je eigen denkkronkels in de war wordt gebracht?

Neem dan contact op voor een vrijblijvend gesprek of lees nog even verder over de diverse abonnementsvormen bij de Eigen Wijsheid school. Hier leer je m.b.v. trainingen en coaching om uit je hoofd te komen, positiever met jezelf om te gaan en je eigen emoties serieus te nemen en echt te gaan (door)voelen wat voor jou belangrijk is. Zodat je uit de overleef modus blijft en je eigen balans vindt tussen alles wat moet en gewoon genieten van het leven.