Waarom veel HSP’ers gevoelig zijn voor afwijzing en hoe je hiermee om kan gaan

Soms kan je prima omgaan met afwijzing.

Als je lekker in je vel zit, dan raakt wat iemand anders doet of zegt, je niet op een afwijzende manier.
Maar andere keren gebeurt er iets heel anders in je hoofd, je bent moe en kan niet meer relativeren.

Je lijkt er wel gewoon niet toe in staat…

De woorden van de ander raken je echt in je hart en je twijfelt aan jezelf.
Je wordt boos en verdrietig en het gevoel van afwijzing laat je maar niet los.
In gedachten hoor je steeds weer wat er is gezegd of je eigen -fictieve- weerwoord hier tegen.

Veel mensen die hooggevoelig zijn hebben moeite met afwijzing.

Het helpt als je begrijpt waarom. Ik ga in dit blog in op enkele oorzaken. Vervolgens deel ik vijf tips met je om wat meer ‘schijt te krijgen’. Oftewel de mening van anderen los te laten en je minder te laten beïnvloeden door de (kans) op afwijzing.

Angst voor afwijzing was nuttig in de oertijd

Van nature willen we geaccepteerd worden en bij de groep horen. Dit komt nog uit de oertijd en was ooit nodig om te kunnen overleven. Als je bij de groep hoort, krijg je immers voedsel en bescherming, je had elkaar nodig om te kunnen voortbestaan. Tegenwoordig ben je niet meer afhankelijk van een groep en ga je dus ook niet meer dood als je wordt afgewezen, maar toch roept afwijzing nog steeds deze primaire angst in ons systeem op.

Angst voor afwijzing is dus universeel, toch gaat niet iedereen er op dezelfde manier mee op of is er even vatbaar voor. Dit heeft o.a. te maken met ervaringen uit je jeugd. Als je je ouders er om welke reden dan ook niet voor je waren, kan je je veel angstig of afgewezen hebben gevoeld. Ook als je in het verleden gepest bent of buitengesloten, kan je extra gevoelig zijn voor afwijzing. Daarnaast kan ook het anders zijn of anders voelen (als hsp’er in een niet hsp omgeving) ervoor zorgen dat je onbegrepen voelde en daarmee afgewezen. Afwijzing kan ook van binnen uit komen, door eerdere afwijzing situaties ben je gaan twijfelen aan jezelf ‘Anderen vinden mij raar en begrijpen me niet’, ‘het is mijn eigen schuld’. Je hoofd zal proberen te voorkomen dat je weer wordt afgewezen en zal jou nog eerder afwijzen, dan dat een ander kan doen. Je vertrouwen in jezelf vermindert of verdwijnt en je denk dat anderen beter weten wat goed is dan jij zelf.

Hoe meer afwijzing je als kind hebt ervaren en niet hebt verwerkt, hoe meer afwijzing in het heden je nog kan raken.

Om je weer veilig te voelen heb je (onbewust) overleef-gedrag aangeleerd, zoals:

• Alles alleen willen doen (de overijverig ‘je kan alleen van jezelf echt op aan’ reactie)
• Heel fel reageren (de aanvallende ‘ik laat niet over me heen lopen’ reactie)
• Relativeren en doen alsof het je allemaal niet raakt (de nuchtere ‘ik sta er boven’ reactie)
• Alles heel goed willen doen (de perfectionistische ‘als ik heel goed mijn best doe, wordt er wel van mij gehouden’ reactie)
• Jezelf klein en op de achtergrond houden (de stille ‘ik zorg gewoon dat niemand last van mij heeft’ reactie)
• Anderen naar de zin willen maken (de zorgzame ‘ik begrijp wat anderen nodig hebben en zorg graag voor ze’ reactie)

Dit zijn overlevingsmechanisme die je ook nu nog kan herkennen als je je afgewezen voelt. Je kan ook een mix van dit soort overleef-reacties eigen hebben gemaakt. In de basis is geen enkele overlevingsmechanisme verkeerd en vaak werken ze ook wel een tijdje. En voor korte tijd is dat zeker niet erg, maar op de lange termijn ga je stelselmatig over je eigen grenzen, word je vermoeid en lukt het je niet om echt voluit te genieten en te ontspannen en gewoon jezelf te zijn.

Als je afhankelijk bent van de goedkeuring en bevestiging van anderen, word je daarmee nog gevoeliger voor afwijzing.

Eigenlijk kom je door dit overlevingsgedrag in een negatieve spiraal. Je vertrouwt niet meer op jezelf en je eigenwaarde hangt af van de waardering van anderen. Je bent dan heel kwetsbaar. En elke afwijzing zal je bevestigen in de onderliggende overtuigingen die je inmiddels voor ‘waar’ aanneemt.

Angst voor afwijzing is geen kenmerk van HSP. Toch kampen veel HSP’ers door hun intense emotionele beleving en anderzijds door ervaringen in het verleden, met een laag gevoel van eigenwaarde, een grote mate van perfectionisme en faalangst om zichzelf te beschermen tegen afwijzing.

Leuk nu je begrijpt dat het dus niet zo gek is dat afwijzing je zo kan raken, maar hoe kan je hier nu anders mee omgaan?

Tip 1: Grijp je kans om oude pijn te helen

Ik heb geen oordeel op een overlevingsgedrag, op korte termijn kan het zelfs goed voor je werken, het is alleen jammer dat je vanuit deze overleef modus niet meer de mogelijkheid hebt om de pijn die geraakt wordt te helen. Als jij bijvoorbeeld altijd maar relativeert of jezelf groot houdt, dan blijft de wond als het ware open staan en blijft een kwetsbare plek voor je. De pijn komt iedere keer weer terug, in een andere vorm.

Als je je gevoelens en emoties toe laat, wordt de wond minder pijnlijk en gaat deze niet steeds weer opnieuw open. Door te durven onderzoeken waar de echte pijn zit. Wat de kern is en welke gevoelens en gedachten je daarover hebt, kan je er anders mee leren omgaan en je er minder door laten beïnvloeden.

Hoe mooi zou het zijn, als je door de afwijzing in de huidige tijd, ook kunt voelen welke oude pijn je nog bij je draagt.  Dat je daarvoor kunt zorgen, op een andere manier naar leren kijken en oude emoties alsnog kunt toe staan, zodat je ze kunt loslaten. Door beter voor je wond te zorgen, kan het echt helen en wordt de gevoeligheid minder. Je neemt verantwoordelijkheid voor jouw behoeften en zegt daarmee indirect tegen jezelf dat jij ok bent en dat jouw gevoelens er toe doen.

Hoe minder jij jezelf afwijst en je eigen emoties erkent, hoe minder jij je afgewezen voelt door anderen…

Als je echt ok bent met jezelf, komt de afwijzing van een ander minder hard bij je binnen. Je weet dan dat de mening van een ander in essentie niets zegt over jou, enkel over zijn/haar beeld van jou. Ben je toch geraakt, probeer dan te onderzoeken waar dit over gaat. Een intense emotie is een teken dat iets belangrijk voor je, dat een behoefte of verlangen vervuld mag worden.

Tip 2: Verbind met jezelf en geef jezelf wat je nodig hebt

Verbinden met jezelf is verbinden met de stilte en vrede in jezelf.
Je wordt de liefdevolle observeerder.
Je neemt jezelf en jouw situatie waar, zonder er in verstrikt te raken.
Dat is verbinding met jezelf.

Van hieruit kan je kijken naar ‘wat gebeurt me nu?’ met een milde blik en zonder oordeel. Verbinden met jezelf gaat over je veilig voelen, (zelf)vertrouwen, eigenwaarde. Als je verbonden bent met jezelf, zit je niet meer in de overleef modus. Je kunt leren om heel bewust uit het overleefmechanisme stappen; uit het doordenderen of de houding ‘alsof het je niks kan schelen’; naar rust/ontspanning, observatie en mildheid. De innerlijke stemmetjes te laten voor wat ze zijn en jezelf enkel af te vragen ‘Wat is er nodig in het hier en nu: wat helpt mij om me beter te voelen?’

Door jezelf te gunnen wat je nodig hebt om je beter te voelen, geef je jezelf het gevoel dat je de moeite waard bent.

Hierdoor bescherm je jezelf tegen gevoelens van (zelf)afwijzing.
Het wordt rustiger in je hoofd en je kunt wat afstand nemen van de situatie.

Tip 3: Zoek contact, ga (de kans op) afwijzing niet uit de weg

Als je je afgewezen voelt of bang bent voor een kans op afwijzing, isoleer jezelf dan niet.
Juist in contact met anderen kan je ontdekken dat je niet ‘zo raar’ bent, dat je iets misschien te zwaar maakt of te veel invult voor een ander.

Je hoeft jezelf niet te forceren als je je angstig voelt en van jezelf ineens heldhaftige dingen te verwachten om door je angst heen te gaan, maar jezelf uitspreken tegen mensen die het goed met je voor hebben kan heel helpend zijn als reality check. Ook geeft het jezelf weer wat (adem)ruimte, omdat je niet meer probeert je kwetsbare kant en jezelf te verbergen.

Check jouw gedachten of ze misschien niet te ver met je aan de haal zijn gegaan.

Wat bedoelde de ander echt?
Vul je misschien te veel in?

Wees jezelf bewust dat je gevoelig bent voor afwijzing en check. Stel vragen aan de ander, zodat je beter begrijpt wat de ander echt bedoelt of motiveert en je het minder persoonlijk kunt maken. Ook zorgt het contact met anderen dat je weer verbonden voelt en erbij hoort, waardoor afwijzing minder hard bij je binnen komt.

Tip 4: Trek je conclusies en maak een (nieuwe) keuze

Stel je zelf de vraag ‘Welke les leert deze situatie mij?’

Op het moment dat je nog helemaal in je emotie zit is dit niet te beantwoorden, maar als de emotie wat gezakt is en je hoofd weer wat rustiger, kan je misschien wel zien wat deze situatie je leert over jezelf of hoe je in de toekomst iets anders zou aanpakken. Als je leert van wat er gebeurt, verzacht de afwijzing. Je beleeft dan niet meer alleen de pijn, maar ook de opbrengst.

Bovendien krijg je weer het gevoel van regie terug. Als je erg gevoelig bent voor afwijzing, dan zit je niet in je eigen regie, je laat de ander gevoelsmatig bepalen hoe jij je voelt. Waarmee ik niet wil zeggen dat je pijn moet negeren of ontkennen, want soms is dat er gewoon en dan mag je dat voelen, maar je kan er wel voor zorgen dat die pijn niet alles voor je bepaalt of dat je er in blijft hangen.

Als je erg gevoelig bent voor afwijzing, dan zit je niet in je eigen regie, je laat de ander gevoelsmatig bepalen hoe jij je voelt.

Vanuit afwijzing is het makkelijk om in slachtofferschap te belanden. “Dat overkomt mij weer”, “Het is niet eerlijk…”
Je trekt je de situatie aan en maakt het persoonlijk, maar kan je het ook weer van je af laten glijden?

Er is mogelijk een nieuwe situatie ontstaan.

Even voelt het misschien alsof je hier tegen je wil in bent beland, je verzetten heeft echter geen zin. Het is wat het is en wat kan jij gezien de nieuwe situatie wel? Welke behoefte of welk verlangen voel je en hoe ziet dat eruit vanuit deze nieuwe situatie? Welke keuzes kan je nu (wel) maken? Blijf je balen of heb je een alternatief? Door de situatie te accepteren, kom je uit het slachtofferschap en pak je weer de regie. Hiermee verdwijnt dus ook het nare gevoel van de afwijzing. Het leed is geleden.

Durf ook gerust schijt aan een ander te hebben, het feit dat je als HSP’er een ander goed kan volgen en begrijpen, betekent niet dat de consequenties altijd voor jou zijn. Je mag vanuit de nieuwe situatie opnieuw bepalen wat jij belangrijk vindt en jouw eigen keuze maken of herzien.

Tip 5: Investeer in de relatie met jezelf 

De beste remedie tegen afwijzing is een liefdevolle relatie met jezelf. Je investeert in de relatie en de verbinding met jezelf door te kiezen voor zelfliefde. Oefen jezelf om de wirwar aan gedachten en emoties te laten rusten en bewuste keuzes te maken voor jou. Door vanuit zelfliefde steeds vaker te kiezen voor verbinding met jezelf, ontspanning en innerlijke rust ga je de overleef modus beter herkennen en kan je er ook steeds eerder uit stappen.

Een kleine spoiler: echt stoppen met overleven en leven vanuit de verbinding met jezelf kost je mogelijk wel een paar jaar. Verbinden met jezelf betekent namelijk ook overgave, loslaten wat er in je hoofd allemaal gebeurt. Dit voelt tegennatuurlijk, omdat je daarmee niet luistert naar de bescherming van je ego (stemmetjes die het beste met je voor hebben en je veilig proberen te houden). Het kost tijd voordat je ego zich aanpast aan jouw nieuwe manier van omgaan met jezelf en het leven.

Herken jij dat de angst voor afwijzing je beperkt in wat je echt wilt?

Dat je keuzes onnodig uitstelt,
uit de weg gaat
of te ingewikkeld maakt.

Je hebt last van een of meer van de aangeleerde overlevingsreacties om afwijzing te vermijden.
Je put jezelf uit, omdat je moeite hebt om je eigen grenzen te bewaken.

Stel je eens voor dat je niet bang bent voor afwijzing, zodat de de drukte in je hoofd stopt en je belemmerende overtuigingen niet meer verwart met waarheden. Je vrijuit durft te zeggen wat je wil of belangrijk vindt en niet meer wordt geraakt door wat anderen zeggen of doen, omdat je weet dat er in de basis niets mis is met jou.

Word lid van de Eigen Wijsheid school 

Ontdek de trainingen, inspiratiefilmpjes, meditaties en lees en praat mee op de forums. Je bent van harte welkom om rond te kijken en en mee te doen met de (online) activiteiten. Ontdek hoe jij de mening van je zus/moeder/beste vriendin/…. los kunt laten, zodat je durft te kiezen wat voor jou goed voelt en laat je wekelijks herinneren aan jouw Eigen Wijsheid.

Klik op de link voor meer informatie en aanmelden.